“Dijital ikiz nedir?” sorusu, son günlerde karşınıza sık çıkıyor olabilir. “Digital Twin” olarak da bilinen bu kavram, gerçek dünyanın ürünlerinin ve hizmetlerinin sanal modelleridir. Daha kapsamlı açıklamak gerekirse ürünler ve hizmetler incelenir, gerçek dünyadaki davranışı ve sonuçları ele alınır, sonuç olarak sanal modeli tanımlanır.
Dünya teknolojik gelişmelerle birlikte değişmeye devam ederken hayatımıza yeni kavramlar giriyor ve dijitalleşme, çığ gibi büyüyor. İçine çekildiğimiz bu sanal mecranın bir noktada fiziksel hayatla örtüşmesi, onu daha iyi tanımamızı sağlayacaktır. İşte tam da bu noktada, dijital ikiz kavramı ortaya atıldı.
2002 yılında Dr. Michael Grieves tarafından ortaya atılan bu kavramın temeli, NASA’nın eşleme teknolojisine dayanıyordu. Ancak dijital ikiz, “IoT” ile daha fazla gündeme geldi ve daha büyük bir etki yarattı.
Bu kavram, günümüzde birçok alanda kullanılmakta ve sektörlere yol gösterici sonuçlar sunmaktadır. Bir nevi, fiziksel dünya ile sanal dünya arasındaki geçişi gözler önüne serer. İçeriğimizde dijital ikiz kavramı üzerine detaylı bilgiler vermeye devam edeceğiz. Ayrıca kullanım alanları, faydaları ve türleri gibi konuları merak ediyorsanız her birine dair aradığınız cevapları bulabileceksiniz.
Dijital İkiz Türleri
Dijital ikiz teknolojisi, türlerine göre sınıflara ayrılabilir. Tür ayrımı yapılırken esas alınan nokta, uygulama alanlarıdır. Bu kavramın 4 farklı türünden bahsedebiliriz.
1) Bileşen İkizleri ve Parça İkizleri
Bu tür, dijital ikizin temel birimi olarak bilinir. Çalışan bileşenlerin en küçük örneği olduğunu söyleyebiliriz. Bileşen ikizleri ve parça ikizlerinin bir arada değerlendirilmesi, son derece benzer özelliklere sahip olmalarından kaynaklanır. Ancak parça ikizlerinin şöyle bir farklı vardır: Daha az önem arz eden bileşenleri kapsarlar.
2) Varlık İkizleri
Dijital ikiz türlerinden bir diğeri olan varlık ikizleri, iki ve üzeri bileşenin birlikte çalışması hâlinde oluşturduğu şeydir. Özellikleri ise şu şekilde sıralanabilir:
- Bileşenlerin etkileşimini incelemeye imkân tanır.
- İşlenebilir.
- Eyleme ve içgörülere dönüştürülebilir.
Bu özellikleri sayesinde performans verilerinin daha zengin hâle gelmesini sağlarlar.
3) Sistem – Birim İkizleri
İşleyen bir sistem oluşturmak adına farklı varlıkların bir araya gelmesi gerekmektedir. İşte bu noktada sistem-birim ikizleri, varlıkların ne şekilde bir araya geldiğini görmenize yardımcı olur. Varlıkların etkileşimleri üzerine görünürlük sağlayan bu tür, performans geliştirmeye dair öneriler de sunar.
4) İşlem İkizleri
Son olarak ele alacağımız işlem ikizleri türü, bir üretim tesisinin bütününü oluşturmak amacıyla sistemlerin bir arada nasıl çalıştığına dair verileri ortaya çıkarır. Ayrıca sistemsel sorunların, bütünü etkileyip etkilemediği yönünde bilgi verir. Zaman şemalarının belirlenmesinde önemli bir role sahip olan dijital ikiz türü, genel işleyişin etkililiği için belirleme görevi görür.
Dijital İkiz Nasıl Çalışır?
Dijitalin ikizin çalışma prensibi de merak edilen konulardan bir diğeridir. Dijital ikiz şu şekilde çalışır:
- Matematik uzmanları veya veri bilimciler tarafından geliştirilir.
- Taklit edilecek olan fiziksel nesneler veya sistemlerin temelinde var olan fizik araştırılır.
- Araştırmalar sonucunda veriler, dijital alana taşınır ve gerçek dünyadaki orijinalini simüle edecek matematiksel modeller geliştirmek için kullanılır.
Bu sistemin temelinde, gerçek dünyadan veri toplamak ve muadiller sayesinde sensörlerden girdi almak vardır. Fiziksel nesneler, gerçek zamanlı olarak ele alınır ve aynı şekilde simüle edilebilir. Performans ve sistemsel sorunlara dair içgörü sunan bir çalışma süreci söz konusudur. Ayrıca fiziksel muadil esas alınır ve prototipi doğrultusunda da tasarlama imkânı sunar.
Dijital İkizin Faydaları Nelerdir?
Dijital ikiz kavramı hakkında merak edilen konulardan biri de faydalarıdır. Bu konudan bahsederken genel geçer faydalara değinebiliriz. Ancak avantajlarının, nerede ve ne zaman kullanıldığına göre değişebileceğini bilmelisiniz.
Dijital ikiz faydaları şunlardır:
- Ürün kusurlarını azaltır.
- Satılması planlanan ürünlerin pazara çıkma süresini kısaltır.
- Tedarik zincirini, üretim ve bakım gereksinimleri ile uyumlu hâle getirir.
- Süreç iyileştirmeleri sağlar.
- Ekipmanların güvenilirliğini artırır.
- Üretkenliği artırır.
- Üretim sürecini hızlandırır.
- Müşteri ilişkilerini güçlendirir.
- Tedarik ve teslimat zincirlerindeki uyumu üst düzeye çıkarır.
- Daha fazla kâr elde edilmesini sağlar.
- Kitlesel özelleştirme avantajı sunar.
- Partili üretim gibi farklı iş fırsatları doğurur.
- Birden fazla gerçek zamanlı uygulama alanı vardır.
- Arıza süresini azaltır.
- Ürünün bulunabilirliğini artırır.
Genel itibarıyla faydaları bu şekilde olsa da sektörel ve zamansal farklılıklar söz konusu olacaktır. Her sektörde aynı avantajlardan yararlanmak mümkün değildir.
Dijital İkizin Kullanım Alanları
Dijital ikiz, ürün geliştirme ve tasarım alanlarında son derece önemli bir kullanım oranına sahiptir. Bununla birlikte, kullanıldığı alanlar arasında birçok sektörden söz edilebilir. Bu sektörleri şu şekilde sıralayabiliriz:
- Otomotiv,
- Akıllı Şehir Projeleri,
- Afet Yönetimi,
- Perakende,
- Üretim,
- Sağlık Hizmetleri.
Günümüzde dijital ikizleme bu alanlarda daha sık karşımıza çıksa da zamanla kullanım alanının genişleyeceği yadsınamaz bir gerçektir. Gerek sağlamış olduğu avantajlar gerekse dünyanın dijitale dönüyor olması, dijital ikizin son derece önemli bir hâle geleceğini göstermektedir.
Kullanım alanlarına dair daha detaylı bilgileri, ancak dijital ikizin kullanım örneklerine değindiğimizde verebiliriz. Bu nedenle içeriğimizin devamında kullanım örneklerinden söz edeceğiz.
Dijital İkiz Kullanım Örnekleri
Dijital ikiz kavramını belki de ilk kez duymuş olabilirsiniz. Daha net anlamanız için birkaç örnek vereceğiz ve konuyu geniş anlamda özetleyen bilgileri, bu örnekler içerisinde bulabileceksiniz.
- Mühendislik çalışmaları sonucunda rüzgâr türbinlerinin dijital ikizleri geliştirildi. Sanal sensörler aracılığı ile sıcaklık simüle edilmeye başlandı. Aynı zamanda türbinin dönüşü ve rüzgâra göre pozisyon alması da dijital ikizin kullanımı sayesinde gerçekleşti.
- Formula 1 yarışlarında performans artışı sağlamak için dijital ikiz kullanıldı. Simülasyon, otomobilin ve sürücünün performansını arttırabilecek ayarlamaları öngörüyor ve verimli bilgiler sunuyor.
Örnekleri çoğaltabileceğimiz farklı çalışmaların olduğunu da söylemeliyiz. Dijital ikiz, Singapur’da şehircilik ile tıp alanında, Türkiye’de ise çevre ve şehircilik alanlarında kullanılmaya başlandı.
Önceki yazımıza https://www.cademmetrology.com.tr/havacilik-sektorunde-3d-taramanin-yeri/ linkinden ulaşabilirsiniz.